Dziś parę słów o warzywach, które zawierają w sobie silne antyrakowe związki. Niestety podczas przyrządzania często, zupełnie nieświadomie, niszczymy te substancje. Podajemy dziś listę najważniejszych antyrakowych warzyw, których prozdrowotne działanie najczęściej "sabotujemy" w kuchni i tłumaczymy, w jakiej formie i dlaczego należy je spożywać.
Brokuł, kapusta, rzepa, kalafior, brukselka - bohaterowie chemoprewencji
Te warzywa kapustne z rodziny krzyżowych odgrywają ogromną rolę w profilaktyce raka. Zawierają glukozylany, składniki, które mają działanie chemoprewencyjne.
Chemoprewencja to zahamowanie, odwrócenie lub opóźnienie procesu kancerogenezy. To proces, dzięki któremu rozwijający się nowotwór łagodny nie przekształca się w nowotwór złośliwy. W przeciwieństwie do chemioterapii, chemoprewencja ingeruje we wczesne etapy procesu nowotworzenia, kiedy nowotwór zaczyna się rozwijać. Częste spożywanie produktów bogatych w glukozynolaty pozwala zapobiegać rozwojowi wielu typów nowotworów, takich jak rak piersi, prostaty, płuc czy żołądka.
Jednak uwaga!
Glukozylany, żeby się uaktywnić, muszą ulec hydrolizie pod wpływem enzymu występującego w roślinie, mironazie. Mironaza jest uwolniona, kiedy warzywo jest siekane lub przeżuwane.
Jak zatem ugotować brokuł, kapustę, rzepę, kalafiora czy brukselki?
Niestety, zazwyczaj gotujemy kalafiora, brokuł czy brukselki...niszcząc praktycznie doszczętnie ich antynowotworowe właściwości. Dlatego miękkie, ugotowane brokuły czy kalafior nie są niestety już wartościowym składnikiem diety antyrakowej. Warto nauczyć się jadać je na surowo, choć z początku może się to wydawać dziwne, bo w takiej formie rzadko goszczą na naszych stołach.
Jako alternatywę dopuszcza się też krótką obróbkę termiczną: gotowanie minutę czy półtorej od zagotowania wody nie zniszczy wszystkich substancji (są one zawarte też w głębszych partiach warzywa.
siekajmy: surówki to dobry wybór, surówka z niedocenianej często rzepy czy kapusty jest pyszna, można ją też ciekawie przyprawić do smaku. Ponadto proces siekania uwalnia mironazę
wyciskajmy: soki czy smoothie to świetny pomysł, dzięki nim spożyjemy więcej warzyw (a wraz z nimi antyrakowych glukozylanów) niż dalibyśmy radę zjeść
zajadajmy na surowo: rzepa posiekana w słupki, różyczki brokułu to świetna przekąska. Warto nauczyć się jadać warzywa jako przekąski, np. w pracy czy w szkole
sałatki: kalafior, brokuł czy rzepa jako główny składnik sałatki? Zdecydowanie tak. Surowe, chrupiące w połączeniu z innymi warzywami, np. kukurydzą, papryką czy fasolą stanowią świetną alternatywę dla typowych sałatek. W dodatku można się nimi na prawdę dobrze najeść
Czosnek
Jego antyrakowe właściwości zależą od sposobu przygotowania i gotowania. Samo obranie i posiekanie czosnku powoduje wydzielanie enzymu allinazy. Odpowiada on zarówno za specyficzny, siarkowy zapachu czosnku, ale również za jego dobroczynne i antyrakowe działanie. Zobacz: Czosnek chroni przed rakotwórczym działaniem papierosów...oraz potraw z grilla!
Oczywiście warto spożywać go w formie surowej, ale ze względu na jego ostrość nie każdy ma na to ochotę (choć polecamy surowe, pokrojone cienko plasterki na kanapkę, w takiej formie smakuje naprawdę dobrze). Jednak czosnek to ważny składnik wielu dań, których smak bez niego bardzo by ucierpiał.
Jak jeść czosnek?
Kiedy gotujemy lub pieczemy nieobrany czosnek dezaktywujemy allinazę i likwidujemy jej prozdrowotne zalety.
UWAGA: Jednak jeśli najpierw obranego i posiekanego czosnek nie ugotujemy od razu, tylko odstawimy i poddamy obróbce termicznej po 15 minutach, wtedy związki bioaktywne nie ulegną zniszczeniu w czasie gotowania! Dlatego kiedy przyrządzamy danie z tym składnikiem warto zacząć przygotowywanie od obrania i posiekania czosnku, który odczeka potem w miseczce swoje 15 minut, podczas których zajmiemy się resztą składników. A po ich upływie, zupełnie jak Makłowicz;) możemy dodać już przygotowany czosnek do dania
Pomidory
Jedno magiczne słowo: likopen. To mocno antyrakowa substancja, która występuje w największej ilości właśnie w pomidorach (z ciekawostek to on odpowiada za ich czerwoną barwę).
Niestety likopen ze świeżych pomidorów cechuje się o wiele mniejszą biodostępnością od tego występującego w soku pomidorowym, a już najlepiej pomidorach gotowanych w formie sosu czy zupy. Pomidor to odstępstwo od normy: w jego przypadku warto go przetwarzać. Przeczytaj: Pomidorówka, ketchup, sosy - dlaczego pomidory poddane obróbce termicznej są o wiele bardziej antyrakowe od surowych